Thư Giãn Về Nghề Tư Vấn

Nguồn : Vững Đại Phát

Thư Giãn Về Nghề Tư Vấn
Alan Phan
(Vài người sinh ra để làm lãnh đạo, vài người xây dựng sự nghiệp lãnh đạo và vài người thuê …tư vấn – Some are born great, some achieve greatness, and some hire…consultants. – Daniel Boorstin)

Mấy tuần nay, Emails của BCA hơi nhiều, thăm hỏi về sự vắng bóng các bài viết của ông già Alan. Phần lớn thân hữu lo cho sức khỏe của ông già; vài người trách là ông già đi chơi Tết gì mà lâu vậy? Thực ra, ông già đi công tác.

Một công ty Trung Quốc đang thương lượng mua lại một công ty Mỹ và 2 tuần qua, ông Chủ Tich qua đây đích thân tham dự các buổi họp với Ban Quản Trị của 2 bên cho phi vụ này. Ông già được thuê làm tư vấn, suốt ngày ngồi ngáp dài qua những dây dưa “proposals và counter-proposals” như một khán giả phải coi một vở kịch cũ mà lúc trước mình đóng vai chính. Sau đó, đến tối, phải đi ăn uống thù tiếp 2 bên rồi về khách sạn để còn họp “bình loạn” thêm về những hỏa mù cùng chiến lược của đối thủ. Mệt nhoài, đêm nào cũng gần 12 giờ mới lên giường. Chắc chắn không phải là trò chơi của những ông già.

Nói về nghề tư vấn, tôi vẫn thường kể cho bạn bè đối tác nghe một chuyện khôi hài. Nhà nọ có một con mèo, rất năng động, tối nào cũng làm huyên náo cả xóm với trò chạy đuổi những nàng mèo cái qua các mái nhà. Hàng xóm ngủ không được, than phiền, đòi chủ con mèo phải giải quyết vấn đề. Ông ta bèn đem con mèo đến bác sĩ thú y, “thiến” luôn cho khỏi sinh chuyện. Tuy nhiên, sau khi về lại nhà, con mèo vẫn tiếp tục đi đêm mỗi ngày. Cái khác biệt là trong những chuyến công tác này, con mèo chỉ tham dự với tư cách …nhà tư vấn.

Tôi chưa bao giờ nghĩ là mình sẽ làm nghề tư vấn này. Từ bé, tay chân đầu óc không lúc nào yên, chỉ thích bầy đủ loại trò chơi mới khi trò cũ đã bắt đầu nhàm chán. Một đứa trẻ quen nghịch ngợm, lông bông suốt ngày chọc phá làng xóm, nhiều khi không có một mục đích nào. Nhưng luôn luôn thích “làm”, không thich “nói”.

Cách khởi nghiệp của tôi với “nghề” tư vấn cũng không theo sách vở hay kế hoạch. Thích giao du và thích làm “thầy” (kể cả thầy dùi) nên có thói quen tư vấn miễn phí cho những doanh nhân nghiệp dư, những sinh viên mới ra trường, hay cả những đại gia “giàu-khôn” hơn mình. Đến một ngày cách đây 8-10 năm gì đó, đang nằm dài lè phè lười biếng với cô bạn gái tại Country Club Jade Resort cạnh bãi biển Chennai, một đại gia từ Turkey gọi nói “tao cần mày theo qua Beijing tư vấn về một phi vụ đầu tư, khá quan trọng”. Không muốn từ chối thẳng thừng vì lịch sự và vì biết tính tên này rất “cheap” nên trả lời “OK, mày ghé qua đây đón tao và con bồ rồi cùng đi. Mà mày phải trả phí tư vấn $100 ngàn dollars cho 1 tuần lễ đó”. Tôi vô cùng ngạc nhiên khi hắn chấp thuận và càng ngạc nhiên hơn khi nhận chi phiếu $150 ngàn dollars cho 10 ngày bên Trung Quốc.

Tôi tự nhủ, nghề lẩm cẩm này mà kiếm ra tiền nhiều thế này? Từ đó, tôi bắt đầu tính phí cho mỗi phi vụ, càng cao thì càng nhiều khách hàng. Nhưng nhiều khi, cũng chán đóng vai phụ, mờ nhạt phía sau, nhe răng cười hay khóc theo kịch bản của nhà sản xuất. Và những lần khi ý kiến, phân tích của mình (nhìn lại, khá chính xác sau khi phi vụ hoàn tất) bị gạt bỏ với chút chê bai, gây nhiều bực dọc. Nhất là khi thực sự không muốn liên quan đến những trò chơi hai mặt, thiển cận và tham lam…của “phe ta” nhưng phải đứng ngoài khoanh tay im lặng.

Một thói xấu khác dễ mắc phải khi hành nghề tư vấn. Quen với vai trò thụ động, khi quay lại công ty mình làm chủ, tôi lười biếng trong quản trị hàng ngày, tránh trách nhiệm với nhân viên, đối tác, không còn quyết đoán nhanh lẹ, sợ rủi ro và cả cơ hội, thích phân tích biện giải nghiên khảo…thay vì hành động. Dù không bị thiến, con mèo lại thấy “chém gió” có nhiều thú vị hơn; có lẽ vì các mẹ mèo cái đã hết “thiêng”? Một bạn phê bình, “chỉ tại của anh đã già, sắp rụng rồi…”

Trong các Emails, nhiều BCA cũng đang thắc mắc về những biến động sâu rộng trong nền kinh tế toàn cầu và muốn ông già “tư vấn” về tác động của chúng trên tỷ giá, BDS, chứng khoán, vàng …tại Việt Nam. Đây là những câu hỏi không thể trả lời đơn giản vì ảnh hưởng của những tình huống “what-if” khá nhiều và tùy thuộc vào nhiều chính sách khác nhau của nhiều chính phủ. Xin khất các bạn lại trong một bài dài, nếu đầu óc hoạt động bình thường vào cuối tuần này.

Riêng về những xử lý, điều hành hay quyết nghị của nhà cầm quyền Việt Nam, tôi chắc chúng cũng chẳng có tác động nhiều trên căn bản của nền kinh tế hay xã hội địa phương. Tôi có cảm giác là mọi quan chức đều đã biến thành những con mèo …quên, những nhà tư vấn.

Một chuyện cười khác về xứ sở trước khi gặp lại…

Một cậu bé đang học lớp mẫu giáo về nhà khoe với bố…”hôm nay cả lớp chỉ đếm được đến 1, 2, 3. Còn con, đếm đến 4,5.” “Bố biết, vì gia tộc con là tinh hoa của vũ trụ, là đỉnh cao của trí tuệ loài người mà…”

Ngày hôm sau, cậu chạy về khoe với bố…”hôm nay cả lớp chỉ biết viết 3 chữ a, b, c. Còn con, biết viết cà d, e.” “Bố biết, vì gia tộc con là tinh hoa của vũ trụ, là đỉnh cao của trí tuệ loài người mà…”

Vài ngày sau, cậu khoe với bố,” hôm nay học bơi. Lúc cởi quần ra thì “cái” của con lớn nhất lớp. Có phải vì gia tộc con là tinh hoa của vũ trụ, là đỉnh cao của trí tuệ loài người…không bố?” Ông bố buồn rầu, “ Không con ạ. Vì con năm nay đã 12 tuổi rồi…”

Alan Phan